ΣΧΕΔΙΟ ΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΚ ΓΙΑ ΤΗ ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ

1513

«Στις περιπτώσεις διάστασης, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσεως του συμφώνου συμβίωσης η άσκηση της γονικής μέριμνας, συμπεριλαμβανομένης της επιμέλειας εξακολουθεί να ασκείται από κοινού και από τους δύο γονείς.»

Θεσπίζεται η κοινή επιμέλεια ως κανόνας, χωρίς καμμία εξαίρεση σε συμμόρφωση προς τις κατισχύουσες διατάξεις της Διεθνούς Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Παιδιού και με το ψήφισμα 2079 (2015) του Συμβουλίου της Ευρώπης, και σε εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την αντίστοιχη νομοθεσία των χωρών μελών της ΕΕ

Ενισχύεται η υποχρέωση αμφοτέρων των γονέων να ασχοληθούν ενεργά με την ανατροφή των τέκνων τους ανεξαρτήτως της μεταξύ τους σχέσης

Αποφεύγονται οι γνωστές τοις πάσι παθογένειες της αποκλειστικής επιμέλειας.

1514

«1.Στις ως άνω περιπτώσεις οι γονείς υποχρεούνται σε σύναψη συμφωνίας για την υγεία, μόρφωση, εκπαίδευση και κατανομή του χρόνου και της φροντίδας του ανηλίκου, καθώς επίσης και για τη συμμετοχή τους στις δαπάνες του ανηλίκου.

2. Σε περίπτωση διαφωνίας αποφασίζει το δικαστήριο αφού προηγηθεί υποχρεωτικά δικαστική μεσολάβηση ή διαμεσολάβηση.

Κατά τη συζήτηση της αγωγής οι διάδικοι υποχρεούνται να καταθέσουν γονεικό προγραμματισμό, όπου θα εκθέτουν λεπτομερώς τις απόψεις τους σχετικά με τα ζητήματα της παραγράφου 1.

3. Σε κάθε περίπτωση το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τον άνω γονεικό προγραμματισμό, αποφασίζει με γνώμονα το συμφέρον του ανηλίκου να ανατρέφεται από τους δύο γονείς του, ώστε να εξασφαλίζεται συμμετοχή και των δύο γονέων στην καθημερινή φροντίδα του ανηλίκου και στις αποφάσεις για την υγεία μόρφωση και εκπαίδευση, καθώς και στην κατανομή του χρόνου του ανηλικου κατα 1/2 όταν αυτό είναι εφικτό, και τουλάχιστον κατά το 1/3.

4. Στις άνω περιπτώσεις θα γίνεται ακρόαση του ανήλικου παρουσία ειδικών σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, όπως ειδικότερα θα οριστεί με υπουργική απόφαση.

5.Σε περίπτωση αδιαφορίας ή μη συμπράξεως για την άσκηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την επιμέλεια του ανηλίκου, ή μη τηρήσεως της συμφωνίας της πρώτης παραγράφου η επιμέλεια θα ανατίθεται αποκλειστικά στον ένα γονέα.»

Εξειδικεύεται ο τρόπος άσκησης της κοινής επιμέλειας και επιδιώκεται η εξασφάλιση συμφωνίας των γονέων, σε όλα τα ζητήματα και στο ζήτημα των δαπανών του ανηλίκου. ενώ πριν την προσφυγή στα δικαστήρια προβλέπεται υποχρεωτικά στάδιο δικαστικής μεσολάβησης, ή διαμεσολάβησης, ώστε να επιλυθεί η διαφορά και ελάχιστες περιπτώσεις να οδηγουνται εν τέλει στα δικαστήρια.

Εισάγεται η έννοια του γονεικού προγραμματισμού, δηλαδή της πρότασης των γονέων για την καθημερινότητα και τα επιμέρους ζητήματα του ανηλίκου, με βάση την οποία το δικαστήριο διευκολύνεται να ρυθμίσει την άσκηση της γονικής μέριμνας και την κατανομή αυτής μεταξύ των γονέων.

Εισάγεται επίσης ως κριτήριο των δικαστικών αποφάσεων το συμφέρον του τέκνου να ανατρέφεται και με τους δύο γονείς.

Για τη εξασφάλιση της ψυχολογικής ισορροπίας του ανηλίκου προβλέπεται ακρόαση με την παρουσία ειδικών με την διαδικασία που θα ορίζει λεπτομερώς υπουργική απόφαση και με σκοπό την διατύπωση των απόψεων του ανηλίκου επι του γονεικού προγραμματισμού.

1515

«Η γονική μέριμνα του ανηλίκου που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του ή εκτός ελεύθερης ένωσης, ανήκει στη μητέρα του. Όταν το τέκνο αναγνωρίστηκε εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που άσκησε ο πατέρας , αποκτά τη γονική μέριμνα και ο πατέρας την οποία, συμπεριλαμβανομένης της επιμέλειας, ασκεί από κοινού με τη μητέρα. Σε περίπτωση που γονείς δεν ζουν μαζί εφαρμόζονται αναλόγως τα άρθρα 1513 και 1514.

Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα, εκτός αν υπάρχει συμφωνία των μερών. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά ύστερα από αίτηση του πατέρα.»

Σύμφωνα με τις σύγχρονες οικογενειακές και κοινωνικές συνθήκες όπου και όταν δεν έχει τελεσθεί γάμος οι γονείς ζουν πολύ συχνά ως οικογένεια μαζί με τα τέκνα τους, ο πατέρας που εμπράκτως επέδειξε ενδιαφέρον για τα τέκνα με την εκούσια αναγνώριση ή τη δικαστική αναγνώριση κατόπιν αιτήσεως του, έχει δικαίωμα και υποχρεωση κοινής γονικής μέριμνας και επιμέλειας των ανηλίκων.

1516

Η β παράγραφος αντικαθίσταται ως εξής

«Στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσεως του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, η συμμετοχή των γονέων στις δαπάνες του ανηλίκου, ρυθμίζεται με συμφωνία των γονέων, και σε περίπτωση διαφωνίας από το δικαστήριο με βάση πίνακες που καταρτίζονται κατ έτος από το υπουργείο οικονομικών και αναλόγως των αναγκών των ανηλίκων σύμφωνα με τις συνήθειες τους. Την αγωγή ασκεί ένας από τους δυο γονείς» .

Εν όψει της κοινής επιμέλειας /κοινής ανατροφής υφίσταται πλέον η έννοια της «συμμετοχής των γονέων στις δαπάνες του ανηλίκου», και δικαίωμα προς διεκδίκηση του αντιστοίχου ποσού, έχει ο καθένας από τους γονείς.

Οι αναφερόμενοι πίνακες του υπουργείου οικονομικών είναι αντίστοιχοι με τους υπάρχοντες ήδη στη Γαλλία και το Βέλγιο και άλλες χώρες της ΕΕ

1518

«Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει την ανατροφή, τη φροντίδα, την επίβλεψη, την μόρφωση και την εκπαίδευσή του. Κατά την ανατροφή του τέκνου οι γονείς το ενισχύουν χωρίς διάκριση φύλλου να αναπτύσσει υπεύθυνα και με κοινωνική συνείδηση την προσωπικότητά του.

Κατά τη μόρφωση και την επαγγελματική εκπαίδευση του τέκνου οι γονείς λαμβάνουν υπόψη τις ικανότητες και τις προσωπικές του κλίσεις».

Αφαιρείται από την έννοια της επιμέλειας ο προσδιορισμός του τόπου διαμονής του τέκνου.

1519.

«Τόπος διαμονής του τέκνου, σε περίπτωση διαστάσεως, διαζυγίου ή ακυρώσεως του γάμου των γονέων είναι ο τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων, με κατανομή του χρόνου μεταξύ των γονέων, εναλλασσόμενη κατοικία.

Μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς, εφόσον το επιβάλει το συμφέρον του τέκνου. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο.»

Θεσπίζεται ως τόπος διαμονής του τέκνου ο γεωγραφικός τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων με εναλλασσόμενη κατοικία μεταξύ των γονέων.

Παύει η δυνατότητα αυθαίρετης απομάκρυνσης του τέκνου από τον ένα γονέα, και διατηρείται κατά τα λοιπά η επιτυχημένη πρόσφατη τροποποίηση του άρθρου.

Τονίζεται οτι η δε αλλαγή τόπου διαμονής σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων αποφασίζεται από το Δικαστήριο με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου ως υπέρτερο όλων και ο αιτών να φέρει το βάρος απόδειξης.

1520

«Σε περίπτωση που το τέκνο διαμένει αποκλειστικά με έναν από τους γονείς, ο άλλος διατηρεί το δικαίωμα της επικοινωνίας με το τέκνο η οποία ρυθμίζεται με συμφωνία των γονέων, άλλως αποφασίζει το δικαστήριο, αφού προηγηθεί υποχρεωτικά δικαστική μεσολάβηση ή διαμεσολάβηση, την ευρύτερη δυνατή επικοινωνία με τον ανήλικο. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει αποκλειστικά το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα.

Οι γονείς δεν έχουν δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος.»

Κατόπιν της εισαγωγής της έννοιας της κοινής επιμέλειας και της συνακόλουθης κατανομής του χρόνου μεταξύ των γονέων, η έννοια της επικοινωνίας περιορίζεται στις περιπτωσεις που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των γονέων το τέκνο να διαμένει αποκλειστικά με ένα εξ αυτών. Απαιτείται συμφωνία καθώς και δικαστική μεσολάβηση ή διαμεσολάβηση, πριν την προσφυγή στο δικαστήριο που πρέπει να ρυθμίζει την ευρύτερη δυνατή επικοινωνία.

1441

Η παράγραφος 2 αντικαθίσταται ως εξής

«Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα για να λυθεί ο γάμος πρέπει να ρυθμίζεται με έγγραφη συμφωνία μεταξύ των συζύγων που ισχύει για δύο έτη, η κατανομή του χρόνου και της φροντίδας του ανηλίκου, και τα σχετικά με την υγεία, μόρφωση και εκπαίδευση του, καθώς επίσης και η συμμετοχή των γονέων στις δαπάνες του ανηλίκου, γονεικός προγραμματισμός Σε περίπτωση που το τέκνο διαμένει με ένα γονέα ρυθμίζεται η επικοινωνία του άλλου γονέα με το τέκνο».

Εναρμονίζεται η διάταξη περί συναινετικού διαζυγίου με την έννοια της κοινής επιμέλειας, και απαιτείται λεπτομερής ρύθμιση των επιμέρους ζητημάτων του ανηλίκου και της ασκήσεως της κοινής επιμέλειας, γονεικός προγραμματισμός

Μεταβατικές διατάξεις

Ο παρόν νόμος ισχύει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Δικαστικές αποφάσεις που αναθέτουν ή ρυθμίζουν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επικοινωνία,

οι οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, μπορούν εν όψει των νέων μεταρρυθμιστούν ή να ανακληθούν μετά από αίτηση των διαδίκων που ασκείται εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Συμφωνίες των γονέων σχετικά με τηνάσκηση της γονικής μέριμνας ή την επικοινωνία με το τέκνο που έχουν καταρτιστεί μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου εξακολουθούν να ισχύουν, εκτός εάν το δικαστήριο προβεί σε διαφορετική ρύθμιση ύστερα από αίτηση ενός εκ των γονέων,ασκούμενης εντός της προθεσμίας του προηγούμενου

εδαφίου.

 Το άρθρο 1515 του Αστικού Κώδικα εφαρμόζεται και σε τέκνα που αναγνωρίστηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως.

Ο πινακας διατροφών -δαπανών διαβίωσης τέκνου μπορεί να ανεώνεται ανα έτος με διυπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών -Δικαιοσύνης.